اِعدام نوعی کیفر و مجازات و به عبارتی دیگر اشد مجازات است. این کیفر یکی از موارد پیش بینی شده در قانون بسیاری کشورهاست که در آن به حکم قانون و بر اساس حکم دادگاه -عمومی، جنایی، نظامی و غیره- حیات یک انسان سلب میشود.[۱]
فهرست مندرجات
۱ طیفهای قربانی اعدام
۱.۱ قربانیان جرمهای خصوصی
۱.۲ قربانیان جرمهای عمومی یا عقیدتی
۲ لغو یا به اجرا درآمدن اعدام در کشورهای مختلف
۳ مخالفین و منتقدین اعدام
۴ انواع اعدام
۵ پیوند به بیرون
قربانیان اعدام را میتوان در دو دسته کلی تقسیمبندی کرد.
قربانیان جرمهای خصوصی
این دسته از قربانیان شامل افرادی هستند که به دلیل اتهام به ارتکاب اعمال خلاف قانون علیه سایر اشخاص محکوم به اعدام شدهاند. این اتهامها دامنه وسیعی را دربر میگیرد و از کشوری به کشور دیگر (گاه ایالت به ایالت دیگر) متفاوت است. برای مثال: کشتن انسان به عمد، رابطه جنسی خارج از حدودی که قانون تعیین میکند و غیره.
دیدگاه مخالفان:
نخست: اعمال خشونت توسط دولت و قانون،ارج و ارزش قانون را همسطح اعدام شوندگان میکند و دولت نیز همانند وی و یا بدتر از او عمل میکند.
دوم: دولت مکلف به حفظ جان همهٔ افراد از جمله متهمان است و قتل توسط قانون پذیرفتنی نیست.
سوم: زمینههای اجتماعی که منجر به اعمال جرم شدهاست مجازات نمیشوند.
قربانیان جرمهای عمومی یا عقیدتی
این دسته شامل کسانی است که به جهت طرز تفکرشان (که با منافع قانونگذاران مغایرت داشته باشد) و عمل در راستای آن به اعدام محکوم میشوند. عناوین مجرمانهیی مانند: خیانت به کشور، کفرگویی و جاسوسی.
دیدگاه مخالفان:
فرد محکوم هم جزیی از جامعهاست و دیدگاه وی باید توسط قانون محافظت شود.
منافع جامعه از دیدگاه محکوم میتواند متفاوت باشد.
انسانها جامعه را تشکیل میدهند و کسی مجبور به عمل به باورهای جامعه نیست.
لغو یا به اجرا درآمدن اعدام در کشورهای مختلف
هر ساله به طور متوسط سه کشور مجازات اعدام را لغو میکنند. از سال ۱۹۸۵، (۱۳۶۴)، تا کنون چهل کشور مجازات اعدام را از قوانین خود حذف کردهاند.
از سال ۱۹۸۵ چهار کشور نپال، گینه نو، گامبیا و فیلیپین دوباره مجازات اعدام را به قانون خود بازگردانیدهاند. نپال این مجازات را دوباره لغو کردهاست. گامبیا و گینه نو بعد از برگرداندن، اجرا نکردهاند. فقط فیلیپین این مجازات را اجرا کردهاست. ولی در سال ۱۹۹۹ یک مهلت قانونی برای توقف این قانون تعیین کردهاست. با این حال هنوز کشورهایی وجود دارند که این حکم را به اجرا در میآورند. بیشترین آمار اعدام در میان کشورهای موسوم به جهان سوم و غیردموکراتیک وجود دارد. از میان کشورهای غربی میتوان به ایالات متحده آمریکا و از میان کشورهای دینسالار میتوان به ایران اشاره نمود. ۹۰ درصد اعدامهای انجام شده در سال۲۰۰۱ (گزارش شده به سازمان عفو بینالملل) در چین، ایران، عربستان سعودی و آمریکا اجرا شدهاست. در برخی کشورها جوانان زیر سن قانونی هم به اعدام محکوم میشوند. ایران بابلاترین سرانه اعدام در جهان را داراست.
لیست دوازده کشوری که بیشترین آمار اعدام را در سال ۲۰۰۴ داشتهاند:
نام کشور اعدامها، نسبت اعدام به ازای هر صد میلیون شهروند
۱ چین ۳٬۴۰۰+ ۲۶۰
۲ ایران ۱۵۹+ ۲۳۰
۳ ویتنام ۶۴+ ۷۷
۴ ایالات متحده آمریکا ۵۹ ۲۰
۵ عربستان سعودی ۳۳+ ۱۳۰
۶ پاکستان ۱۵+ ۹٫۴
۷ کویت ۹+ ۴۰۰
۸ بنگلادش ۷+ ۵
۹ مصر ۶+ ۷٫۹
۱۰ سنگاپور ۶+ ۱۴۰
۱۱ یمن ۶+ ۳۰
۱۲ بلاروس ۵+